Ένα μεσημέρι με τη Μαρία Κανελλοπούλου...

Ευγενική, ταλαντούχα και ανατρεπτική. Συζητώντας μαζί της, κατάλαβα ότι είναι από τους ανθρώπους που λένε τα πράγματα με το όνομά τους. Είναι η Μαρία Κανελλοπούλου και ένα φθινοπωρινό μεσημέρι...την "ανέκρινα".

Κυρία Κανελλοπούλου, αν σας ζητούσα να συστηθείτε μόνη σας, τι θα λέγατε για εσάς;

Θα έλεγα ότι είμαι μία συνηθισμένη γυναίκα, με καταγωγή από την Ελληνική επαρχία, από τα μαρτυρικά Καλάβρυτα Αχαΐας. Πράγμα που δεν ξεχνώ ποτέ, καθώς η ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας μου, το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα, ένα από τα πολλά και μεγάλα εγκλήματα του Ναζισμού στη χώρα μας, έπαιξαν κυρίαρχο ρόλο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα μου και στις κοινωνικές και πολιτικές επιλογές μου. Μία φτωχή γυναίκα, από μία φτωχή, αλλά αγαπημένη οικογένεια, ήρθα στην Αθήνα έφηβη προκειμένου να πραγματοποιήσω την επιθυμία του πατέρα μου, -η μητέρα μου είχε ήδη πεθάνει- και η επιθυμία του ήταν να μορφωθούμε η αδερφή μου και εγώ. Επιχείρησα διάφορα πράγματα -γενικά ήμουν ένα ατίθασο παιδί, το μαύρο πρόβατο της οικογένειας, αναποφάσιστη και σπαστική- πριν καταλήξω στο θέατρο. Πιο πολύ από αντίδραση στον πατερναλισμό "να πάρεις το πτυχίο σου, να έχεις σταθερή δουλειά, να μην εξαρτάσαι από κανέναν". Φυσικά -εκ των υστέρων- μπορώ απερίφραστα να πω, πως η οικογένειά μου είχε δίκιο. 

Πώς ήρθε η υποκριτική στη ζωή σας;

Γενικά ήμουν ένα παιδί που έλεγε ποιήματα κι έπαιρνε με προθυμία μέρος στις σχολικές γιορτές και παραστάσεις, αν και με τρομερό τρακ πάντα. (π.χ. έχω λιποθυμήσει δύο φορές απαγγέλοντας ποίημα για την 25η Μαρτίου, στην κεντρική πλατεία του χωριού μου.) Παράλληλα, μεγάλωνα παρακολουθώντας ανελλιπώς ραδιοφωνικές εκπομπές, όπως "Το θέατρο στο ραδιόφωνο", "Το θέατρο της Δευτέρας"."Η ραδιοφωνική βιβλιοθήκη" κλπ. Τα πρώτα και ωραιότερα ταξιδια της ζωής μου τα χρωστάω στο ραδιόφωνο. Υπάρχουν στην "ακουστική" μου μνήμη φωνές μύθοι, όπως η φωνή της Έλλης Λαμπέτη, του Δημήτρη Χορν, της Τάνιας Σαββοπούλου, της Βέρας Ζαβιτσιάνου, του Στέλιου Βόκοβιτς, η φωνή της μετέπειτα δασκάλας μου Αλέκας Κατσέλη να διαβάζει τους "Πανθέους", φωνές που με ακολουθούν ακόμα. Νομίζω πως κάπως έτσι έγινε η αρχή στην πορεία ανακαλύπτεις κι άλλα πράγματα για το θέατρο. Ανακαλύπτεις δηλαδή ότι το θέατρο μπορεί να είναι η σωτηρία της ψυχής, για ανθρώπους όπως ήμουν εγώ, επαρκώς διαταραγμένη και τρελαμένη. Αυτή η παράμετρος υπήρξε εξαιρετικά σημαντική, καθώς η σκηνή υπήρξε ο μόνος τόπος που δε φοβόμουν, δεν πονούσα, δεν πεινούσα, δεν νύσταζα, δεν κρύωνα, δεν ζεσταινόμουν. Παρόλο το τρακ.

Θέατρο ή τηλεόραση;

Δύο πολύ διαφορετικά πράγματα. Κανείς δε μας λέει, -ειδικά στη δική μου γενιά, που η τηλεόραση δεν ήταν must- κανείς δε μας έλεγε, ότι αυτά που μάθαμε και αυτά για τα οποία εκπαιδευόμαστε σε σχέση με το θέατρο, ότι δε θα μας ωφελήσουν στην τηλεόραση και στο σινεμά, καθώς πρόκειται για διαφορετικές τέχνες, με αυτονομία, άλλους κανόνες, άλλους κώδικες. Αγαπώ το θέατρο, αλλά δεν υποτιμώ καθόλου τις δυνατότητες που σου δίνει μία καλή δουλειά στην τηλεόραση και τα πράγματα που μπορείς να μάθεις από αυτήν. 

Ποιές αξίες πιστεύετε ότι πρέπει να διακρίνουν έναν ηθοποιό;

Σύστημα αξιών, ήθος, μόρφωση.  Εκτός από το ταλέντο -που δεν ξέρω και πως το ορίζει ο καθένας- είναι η σκέψη, είναι η γνώση, η αισθητική, η καλλιέργεια, το αληθινό ενδιαφέρον για την κοινωνία, τα απαραίτητα συστατικά για τον καλλιτέχνη. Δε μπορώ λόγου χάριν να εκτιμήσω έναν ηθοποιό που παρά το ταλέντο του, την ικανότητά του δηλαδή, να ερμηνεύσει έναν Σαιξπηρικό ήρωα, δεν έχει ιδέα για την εποχή που έχει γεννήσει τα έργα του Σαίξπηρ. Κι ούτε μπορώ να φανταστώ έναν ηθοποιό "αφιερωμένο" στην τέχνη και τη δουλειά του κι αποκομμένο από ότι συμβαίνει γύρω του! Η προσωπικότητα του νάρκισσου, ανόητου, αμόρφωτου, αδιάφορου, ενδοτικού καλλιτέχνη, απέχει πολύ από τα πρότυπά μου, από όλους εκείνους τους καλλιτέχνες που θαυμάζω και εκτιμώ.

Πώς ορίζετε το χιούμορ;

Τα πράγματα που μας κάνουν να γελάμε και να διασκεδάζουμε δεν είναι για όλους ίδια. Υπάρχουν αστείοι άνθρωποι και αστείες καταστάσεις. Και στις δύο περιπτώσεις με ενδιαφέρει ο τρόπος με τον οποίο εκμαιεύεται το γέλιο, κι εδώ πάλι κομβικό ρόλο παίζει το σύστημα αξιών του καλλιτέχνη. Με απωθεί το γέλιο που προκύπτει από μία σεξιστική ή ρατσιστική σκηνική επιλογή! Έχω μεγάλο θαυμασμό για την δυνατότητα ανθρώπων να κάνουν τους άλλους να γελούν, αλλά προτιμώ το γέλιο που πηγάζει από συγκεκριμένες καταστάσεις, παρά από συγκεκριμένες ατάκες. 

Ακούσαμε ότι θα ξαναρχίσει "Το καφέ της Χαράς" και χαρήκαμε με αυτή την απόφαση. Εσείς πώς αισθάνεστε για αυτό;

Δεν ξέρω ακόμα αν είναι απόφαση. Δηλαδή νομίζω πως βρίσκεται ακόμα σε επίπεδο συζητήσεων, που θα κρατήσουν αρκετό χρόνο, δεδομένου ότι δεν είναι πια εύκολες παραγωγές. "Το καφέ της Χαράς" ήταν μία από τις τελευταίες ακριβές παραγωγέςτης ιδιωτικής τηλεόρασης πριν την κρίση. Εξαιρετικοί συνάδελφοι, ουσιαστικές σχέσεις, τα περάσαμε καλά, πληρωθήκαμε καλά και στην ώρα μας, αγαπηθήκαμε από τον κόσμο. Αισθανθήκαμε πολύ αξιοπρεπείς ως επαγγελματίες σε αυτή τη δουλειά. Για να εξασφαλιστούν οι ίδιες ποιότητες λοιπόν, χωρίς εκπτώσεις χρειάζεται πολλή συζήτηση και μεγάλη προσπάθεια.  Χάρηκα όταν το άκουσα φυσικά. Και πιστεύω πως αν όλα πάνε καλά και η σειρά ξαναγίνε, δε θα είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα, αναμασημένο. Έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στο συγγραφικό τιμ -Ρώμα Χατζησοφιά- και στην φρεσκάδα των τότε πιτσιρικάδων και νυν νεαρών συναδέλφων, καθώς και οι δύο σπούδασαν θέατρο!

Ποιές δυσκολίες έχει η καθημερινότητα ενός ηθοποιού;

Η βασική δυσκολία (που συνεπάγεται κι άλλες) στην καθημερινότητα του ηθοποιού, είναι η οικονομική. Είμαστε μία χώρα που παράγει πολύ περισσότερους ηθοποιούς από όσους μπορεί να καταναλώσει. Η σχέση προσφοράς ζήτησης είναι σχεδόν αδιέξοδη. Το οικονομικό καθεστώς που επικρατούσε στο χώρο ήταν έτσι κι αλλιως επισφαλές, εμείς είχαμε κρίση πριν την κρίση, αλλά η προέλαση της κρίσης, χρησιμοποιήθηκε και σαν excuse για να γίνουν τα πράγματα πολύ πιο δυσάρεστα από ότι πάντα ήταν. Αυτή νομίζω, είναι η μεγαλύτερη δυσκολία. Κι αυτή συμπαρασύρει κι άλλα δεινά στην καθημερινότητά μας... Αδυναμία έκφρασης, αίσθημα αποτυχίας, κατάθλιψη, περιθωριοποίηση κλπ κλπ... Εννοείται πως η τύχη παίζει το ρόλο της στη δουλειά μας, σ'άλλους τα πράγματα έρχονται πιο εύκολα, πιο ομαλά, πιο γρήγορα, άλλοι δυσκολεύονται περισσότερο... Άλλοι μπορούν  να κυνηγήσουν τα όνειρά τους, και να επιλέξουν το "καλό" επειδή υπάρχει οικονομική στήριξη από το σπίτι τους. Οπότε δύνανται να επιλέξουν μια δουλειά με γνώμονα την καλλιτεχνική της αξία και όχι για την αμοιβή, που συχνά είναι ανύπαρκτη. Άλλοι δεν είναι το ίδιο προνομιούχοι. 

Η εμπλοκή σας στην πολιτική;

Καταρχάς δεν υπάρχει "εμπλοκή" δεδομένου ότι γεννήθηκα μέσα σε ένα σπίτι συνειδητοποιημένων ανθρώπων, δημοκρατικών, αριστερών ανθρώπων. Έτσι ήμουν από πάντα "μπλεγμένη" με ένα τρόπο. Μέλος της ΚΝΕ και του ΚΚΕ από πολύ νέα, μέλος του σωματείου μου, στα κινήματα (αντιφασιστικό, αντιρατσιστικό) Δημοτική Σύμβουλος στο Δήμο Αθήνας και υποψήφια σε διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις από το 2006 και μετά, στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ. Για να το θέσω κάπως σαρκαστικά, δεν ανακάλυψα την πολιτική μαζί με τις πρώτες ρυτίδες, όπως μερικοί νομίζουν.  Η συγκυρία που έκανε τον ΣΥΡΙΖΑ ισχυρή αντιπολίτευση και στη συνέχεια Κυβέρνηση με ενέπλεξε κι εμένα σε μία σχέση πολύ περίπλοκη και απαιτητική. Μία εξαιρετικά "δύσκολη" εμπειρία,  για ανθρώπους που το όνειρό τους δεν είναι η καριέρα στην πολιτική, είχαν ήδη καριέρα, αλλά που τους ενδιέφερε να δουλέψει και να πάει καλά αυτό το πείραμα. Το να ασκήσεις πολιτική, που να είναι κοινωνική  και να έχει δικαιοσύνη σε μία πτωχευμένη χώρα είναι πραγματικά ένα από τα δυσκολότερα πράγματα με τα οποία δεν "συναντιέσαι" συχνά στη ζωή σου.

Θυμάστε την πρώτη σας φορά στο θέατρο ή στην τηλεόραση; Πώς νιώσατε;

Θυμάμαι πάντα τις πρώτες φορές, αλλά βεβαιώνω πως δεν έχουν διαφορά από τις τελευταίες, αφού το στρες είναι πάντα το ίδιο. Πάντα υπάρχει το κυνήγι του καλύτερου, πάντα υπάρχει η επιθυμία που εμπεριέχει και ένα στοιχείο ναρκισσισμού να αρέσεις. Μου πήρε  πάρα πολλά χρόνια και μεγάλη εσωτερική διαδρομή, ωριμότητα δηλαδή, ώσπου να καταλήξω στο συμπέρασμα, πως είναι πιο σημαντικό το να σου αρέσει αυτό που κάνεις παρά να αρέσεις στους άλλους. Αλλά είναι σταθερό ζητούμενο και σπάνια ευτυχία να πετύχεις και τα δύο την ίδια στιγμή! Επί πλέον κάθε φορά, είναι μία καινούργια φορά, έχεις να αναμετρηθείς με ένα καινούργιο πρόσωπο, να κατοικηθείς από αυτό και να συμβιώσεις για τρεις, τέσσερις, πέντε μήνες, σε επαναλήψεις, για δύο χρόνια. Κι όμως η αρχή είναι πάντα με τον ίδιο τρόπο. Στρες, ταχυκαρδία, παγωμένα χέρια... Τέτοια! 

Βλέπετε τον εαυτό σας σε τυχόν επαναλήψεις;

Όχι. Δεν βλέπω τίποτα, επειδή δεν μπορεί να διορθωθεί. Ό,τι έκανες έκανες. Μπορεί να έχεις κάνει μία καλή σκηνή, αλλά μπορεί να έχεις κάνει και πλήθος σκηνών που να μη σου αρέσουν, να μην σε ικανοποιούν. Οπότε, κι επειδή στην αρχή, αυτό ήταν πολύ τραυματικό για μένα και με στενοχωρούσε αφάνταστα, "γιατί έπαιξα έτσι ενώ θα μπορούσα να έχω επιλέξει να παίξω αλλιώς, να κάνω αυτό, να κάνω το άλλο, γιατί δεν πρόσεξα το βλέμμα μου και μοιάζει να κοιτάω αλλού", σταμάτησα να βλέπω οτιδήποτε έχω κάνει. Καμμιά φορά ίσως, "κοντοσταθώ", αν πέσω πάνω σε κάτι, κυρίως γιατί με συγκινεί η ατμόσφαιρα των χρόνων που έχουν περάσει, οι συνθήκες της συνεργασίας, π.χ. αυτή η σκηνή γυρίστηκε με χειμωνιάτικα ενώ έξω ήταν καλοκαίρι, ή σ'αυτή τη σκηνή είχε συμβεί κάτι αστείο κλπ.

Κάτι αστείο που σας έχει συμβεί επί σκηνής;

Άπειρα αστεία!!! Γενικά υπήρξα χάχας, μου πήρε χρόνο να το διαχειριστώ. Μπορεί κάποιος να με κάνει πολύ εύκολα να γελάσω με ένα βλέμμα, ένα σαρδάμ, μία λάθος ατάκα. Μετά κατακλύζομαι από ενοχές και αυτοτιμωρούμαι! Ξέρω πια, ιδίως από τη στιγμή που έγινα δασκάλα πως αυτό συνδέεται ΚΑΙ με την έλλειψη συγκέντρωσης, κι αυτό με ενοχλεί αφάνταστα. Χωρίς να σημαίνει πως άνθρωποι που δεν γελούν πάνω στη σκηνή είναι οπωσδήποτε συγκεντρωμένοι. 

Κωμωδία ή δράμα;

Θέατρο. Καλό θέατρο. Δεν τα ξεχωρίζω. Ασφαλώς θα ήθελα να έχω κάνει περισσότερα πράγματα έξω από την κωμωδία. Θα ήθελα να έχω δοκιμαστεί δηλαδή. Αλλά στην Ελλάδα ζούμε και με μεγάλη ευκολία μπαίνουμε σε "κουτάκια". "θέλουμε έναν παπά, μια γραμματέα, μια γεροντοκόρη, έναν στριφνό". Με μεγάλη ευκολία κατατάσσεσαι και με μεγάλη δυσκολία σου δίνεται η δυνατότητα και η ευκαιρία να δοκιμαστείς σε κάτι διαφορετικό. Πιθανόν να υπάρξουν και ευχάριστες εκπλήξεις, αλλά οι "αρμόδιοι" δεν ρισκάρουν. Φυσικά, αυτό δεν ισχύει για όλους. Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, οι τυχεροί. Δεν ανήκω σ'αυτή τη κατηγορία.

Πού διαθέτετε τον ελεύθερό σας χρόνο;

Πάρα πολλά βιβλία, πάρα πολύ σινεμά και θέατρο και πάρα πολύ Netflix. Πολύς θαυμασμός και πολλή ζήλεια για τους ξένους συναδέλφους, τις καταπληκτικές παραγωγές,  τα εξαιρετικά σενάρια... Καταπληκτικό BBC, αλλά και υπέροχο υλικό που έρχεται από την Βόρεια Ευρώπη. Παραγωγές, ηθοποιοί, σενάρια, έχουν και θαυμάσια αστυνομική λογοτεχνία. 

Ηθοποιός σημαίνει...;

Φως, νερό, τηλέφωνο, στεγαστικό δάνειο, οι ξένες γλώσσες των παιδιών, τα φροντιστήριά τους και όλα όσα αυτά συνεπάγονται. Και παράλληλα κάποιος που ονειρεύεται. Κάποιος που "ταξιδεύει" με το νου. Κάποιος που ζορίζεται. Όχι πάντως κάποιος "εξαιρετικός", που ο υπόλοιπος κόσμος πρέπει, είτε να χαϊδεύει υπερβολικά, είτε να κανιβαλίζει σε πρώτη ευκαιρία. Συμβαίνουν και τα δύο. Να επισημάνω ωστόσο, πως υπάρχει επαγγελματικός ρατσισμός, το βίωσα και προσωπικά ως βουλευτής. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με άλλα επαγγέλματα, ο καλλιτέχνης με τον οποίο δεν συμφωνούμε πολιτικά, η μας ενοχλεί μία δήλωσή του, "αποδομείται" εφ' όλης της ύλης.

Υπάρχει κάτι που σας "χαλάει" στην Ελλάδα του 2018;

Αν με χαλάει κάτι;;; Άπειρα πράγματα. Είμαστε μία χώρα, που θα μπορούσε να κατοικείται από τους πλουσιότερους και τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους της γης κι όμως δεν τα έχουμε καταφέρει. Αυτό είναι κάτι που με στενοχωρεί. Τέτοια ιστορία, τέτοιος πολιτισμός, τέτοια φύση, τόσο κάλος, τέτοιες επιδόσεις με παγκόσμια αναγνώριση στις τέχνες και τα γράμματα. Γιατί άραγε τίποτα απ'όλα αυτά, δεν έχει αξιοποιηθεί με σωστό τρόπο, ώστε να αποφέρουν οικονομικά, κοινωνικά, πνευματικά οφέλη για τους πολλούς;;; Διαχρονική πληγή. 

4 Οκτωβρίου ήταν η Παγκόσμια ημέρα ζώων. Είστε φιλόζωη;

Φυσικά, εννοείται. Τρία χρόνια πριν, έχασα το (τελευταίο) αγαπημένο μου σκυλί, μετά από 18 χρόνια καταπληκτικής συμβίωσης! Δεν απέκτησα άλλο, προς το παρόν, γιατί είμαι μεγάλη πια και οι απώλειες με διαταράσσουν πάρα πολύ. Αλλά τα ζώα είναι υπέροχα. Ανιδιοτελή, αθώα, δοτικά.

Τι μουσική σας αρέσει να ακούτε;

Μου αρέσουν όλα τα είδη της (καλής) μουσικής. Η κλασσική μουσική. Οι μουσικές του κόσμου. Οι "εθνικές μουσικές". Ακούω τα Πορτογαλέζικα fados με την ίδια ευχαρίστηση που νιώθω ακούγοντας την παραδοσιακή ελληνική μουσική και τα ρεμπέτικα, την soul, το rock n roll της γενιάς μου και τους κλασσικούς της τζαζ. Τους μεγάλους Έλληνες συνθέτες. Νέους Έλληνες τραγουδοποιούς. Γενικά δεν μπορώ να κάνω τίποτα χωρίς να ακούω μουσική!

Είστε ευχαριστημένη από τη μέχρι τώρα πορεία σας στο χώρο της υποκριτικής; Θεωρείτε πως έχετε εκπληρώσει τα όνειρά σας;

Όχι. Είμαι σε απόσταση από τα όνειρά μου και ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγους που με κάνουν να ονειρεύομαι ακόμα. Έτσι κι αλλιώς πιστεύω πως  οι καλλιτέχνες πρέπει να είναι κυνηγοί του ανέφικτου, να βάζουν ψηλά τον πήχη, να μην εφησυχάζουν, να μην είναι ευχαριστημένοι ποτέ από τον εαυτό τους. 

Αγαπημένη σας ταινία;

Τα καλύτερά μας χρόνια.

Γιατί;

Γιατί συνδυάζει πάρα πολλά απ'αυτά που αγαπώ. Είναι εξίσου αστεία και "δακρυσμένη". Είναι πολιτική, με αναφορές στη σκοτεινή περίοδο του Μακαρθισμού. Έχει love story. Έχει συγκλονιστικές ερμηνείες. Ρόμπερτ Ρέντφορντ- Μπάρμπαρα Στρέιζαντ. (Η σκηνή που αυτή του μιλάει στο τηλέφωνο, τσαλακωμένη, με λυγμούς και κόκκινη μύτη, είναι εκατό ώρες υποκριτής διδασκαλίας!) Φυσικά υπάρχουν κι ελληνικές ταινίες που λατρεύω. Ο θίασος, Το τελευταίο ψέμα, η Στέλλα, η Ευδοκία.

Πού σας βρίσκουμε αυτό τον καιρό; Διδάσκετε;

Πηγαίνω στο θέατρο. Βλέπω όλες τις δουλειές που έχασα πέρυσι. Μικρές σκηνές, όπου ήρωες συνάδελφοι και φίλοι, φτιάχνουν μικρές "χειροποίητες" παραστάσεις, με πείσμα και μεράκι, που πρέπει να στηριχθούν. Διαβάζω και βλέπω Netflix. Και φυσικά διδάσκω, πράγμα που μου δίνει χαρά, απόλαυση, ικανοποίηση. Ένα από τα καλύτερα πράγματα της ζωής μου. Στη Δραματική Σχολή  Melissa art School, της φίλης και εξαιρετικής συναδέλφου κ. Έλντας Πανοπούλου. 

Συνέντευξη από τη Λυδία Καραθανάση